Πολιτική Προστασία: Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για τη Μείωση των Καταστροφών

Τα επίπεδα διαχείρισης κινδύνου καταστροφής καθορίζονται από τις στρατηγικές διαχείρισης, πολιτικών, που αναφέρονται σε παγκόσμιο επίπεδο (international), σε περιφερειακό επίπεδο (regional level) που αφορά ουσιαστικά στο επίπεδο ηπείρων, για παράδειγμα Ευρώπη, Βόρεια Αμερική, Αφρική κτλ., και σε εθνικό επίπεδο (national level), που αφορά στο επίπεδο κράτους.

Το παγκόσμιο επίπεδο διαχείρισης έχει να κάνει με διεθνείς στρατηγικές μείωσης του κινδύνου καταστροφής, που ασκούνται από διεθνείς οργανισμούς και φορείς. Περαιτέρω εξετάζονται οι σχετικές βασικές δράσεις του ΟΗΕ σε διεθνές επίπεδο.

Διεθνής Δεκαετία για την Μείωση των Καταστροφών 1990-1999 (International Decade for Natural Disaster Reduction/IDNDR)

 

H Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ με ψήφισμά της το 1989 (Ψήφισμα 44/236) κήρυξε τη δεκαετία του ‘90 ως Διεθνή Δεκαετία για τη Μείωση των Καταστροφών με κύριο στόχο την ανάπτυξη της ικανότητας των κοινοτήτων να διαχειρίζονται τις καταστροφές, προάγοντας τη σημασία της μείωσης των καταστροφών ως συστατικό στοιχείο της αειφόρου ανάπτυξης.

Άνοιξε έτσι ο δρόμος για τη θεώρηση της προστασίας από καταστροφές στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης.

Η Δεκαετία είχε ως σκοπό τη μείωση των απωλειών σε ζωές και περιουσίες και τον περιορισμό των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών από τις καταστροφές, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Διεθνής Στρατηγική για τη Μείωση της Καταστροφής (United Nations International Strategy For Disaster Reduction/UNISDR)

 

Η Διεθνής Στρατηγική του ΟΗΕ για τη Μείωση της Καταστροφής υιοθετήθηκε το 1999 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ (Ψήφισμα A/RES/54/219). Η UNISDR στοχεύει στην δημιουργία Κοινοτήτων ικανών να αντιμετωπίζουν τις καταστροφές προωθώντας τη σημασία της μείωσης των καταστροφών ως συστατικό στοιχείο της αειφόρου ανάπτυξης. Μέσα από δράσεις και προγράμματα επιδιώκεται να δημιουργηθεί μια «Κουλτούρα Πρόληψης».

Βασίζεται στη συνεργασία ενός ευρέως φάσματος δρώντων που όλοι έχουν ένα σημαντικό ρόλο να παίξουν στην προσπάθεια των Κοινοτήτων και των Κρατών να μειώσουν τον κίνδυνο των καταστροφών. Στους δρώντες που συμμετέχουν περιλαμβάνονται Κυβερνήσεις, υπέρ-Εθνικοί και Μη-Κυβερνητικοί Οργανισμοί, Επιστημονικοί και Ακαδημαϊκοί Οργανισμοί καθώς και ο Ιδιωτικός Τομέας.

Ως Μείωση του Κινδύνου Καταστροφής (Disaster Risk Reduction – DRR), σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό του UNISDR, νοείται «το εννοιολογικό πλαίσιο στοιχείων που εξετάζονται με σκοπό την ελαχιστοποίηση της τρωτότητας και των κινδύνων καταστροφών σε όλα τα τμήματα μίας κοινωνίας, έτσι ώστε να αποφευχθούν (πρόληψη) ή να περιορισθούν (μετριασμός επιπτώσεων και ετοιμότητα) οι επιπτώσεις των καταστροφών και να διευκολυνθεί η βιώσιμη ανάπτυξη».

Στόχοι της UNISDR είναι:

• Η ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα κινδύνων, τρωτότητας και μείωσης των καταστροφών σε παγκόσμια κλίμακα.
• Η δέσμευση των κρατών μελών για την εφαρμογή πολιτικών μείωσης των φυσικών καταστροφών και της τρωτότητας.
• Η διευκόλυνση και ενίσχυση πολυτομεακών συνεργασιών και δικτύων.
• Η βελτίωση της επιστημονικής γνώσης σε θέματα μείωσης καταστροφών.

Η Στρατηγική εκπληρώνεται από τη Γραμματεία της UNISDR η οποία στηρίζει τα κράτη και τις κοινότητες, σε μια συστηματική και συγκροτημένη προσπάθεια μείωσης του κινδύνου καταστροφής.

Παγκόσμιες Συνδιασκέψεις για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών 

Οι Παγκόσμιες Συνδιασκέψεις για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφής είναι μια σειρά από συνέδρια του ΟΗΕ που εστιάζουν στη διαχείριση των του Κινδύνου Καταστροφής και της κλιματικής αλλαγής στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης.

Οι συνδιασκέψεις συγκεντρώνουν κυβερνητικούς αξιωματούχους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς όπως, ΜΚΟ, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τοπικές κυβερνήσεις και εκπροσώπους του ιδιωτικού τομέα από όλο τον κόσμο για να συζητήσουν πώς να ενισχύσουν τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης με τη διαχείριση κινδύνων από καταστροφές και κλιματικούς κινδύνους.

Η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη έχει μέχρι τώρα συγκληθεί τρεις φορές.

Στρατηγική της Γιοκοχάμα 1989

Στην 1η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για τη Μείωση των Φυσικών Καταστροφών στη Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας το 1994, εκπονήθηκε ένα σχέδιο δράσης και πολιτικής για τη μείωση των φυσικών καταστροφών (Yokohama Strategy and Plan of Action for a Safer World : Guidelines for Natural Disaster Prevention, Preparedness and Mitigation).

Πλαίσιο Δράσης του Χυόγκο (Hyogo Framework for Action/HFA)  2005-2015

Στην 2^η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για τη Μείωση Κινδύνου Καταστροφής, η οποία αποτέλεσε το επιστέγασμα της μέχρι τότε Διεθνούς Στρατηγικής για τη μείωση των καταστροφών, διοργανώθηκε στην πόλη Κόμπε (Kobe) της επαρχίας Χυόγκο (Hyogo) της Ιαπωνίας τον Ιανουάριο του 2005, στον απόηχο της μεγάλης καταστροφής από το τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό το 2004. Διαμορφώθηκε το HFA, το οποίο υιοθετήθηκε από 168 Κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Το HFA είχε δεκαετή ορίζοντα εφαρμογής (2005 – 2015). Σκοπός του ήταν η ουσιαστική μείωση των απωλειών από καταστροφές, τόσο σε ανθρώπινες ζωές, όσο και στο κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό κεφάλαιο των Κοινοτήτων και των Κρατών και είχε τρεις στρατηγικούς στόχους:

• Την ενσωμάτωση της μείωσης της επικινδυνότητας των καταστροφών στις πολιτικές και το σχεδιασμό της αειφόρου ανάπτυξης.
• Την ανάπτυξη και ενδυνάμωση θεσμών, μηχανισμών και ικανοτήτων για τη δημιουργία ανθεκτικότητας στους κινδύνους.
• Τη συστηματική ενσωμάτωση προσεγγίσεων μείωσης της επικινδυνότητας στην εφαρμογή προγραμμάτων ετοιμότητας αντιμετώπισης και αποκατάστασης εκτάκτων αναγκών.

Η επίτευξη των στρατηγικών στόχων, μέσω πέντε προτεραιοτήτων (piorities for action)

1. Την αναγνώριση της μείωσης της επικινδυνότητας των καταστροφών σε εθνική και τοπική προτεραιότητα συνοδευόμενη από ισχυρή θεσμική βάση εφαρμογής.
2. Την αναγνώριση, αξιολόγηση και παρακολούθηση των κινδύνων καταστροφών και την ενίσχυση της έγκαιρης προειδοποίησης.
3. Την χρήση της γνώσης, της καινοτομίας και της εκπαίδευσης προκειμένου να δημιουργηθεί μία κουλτούρα ασφάλειας και ανθεκτικότητας σε όλα τα επίπεδα.
4. Την μείωση των παραγόντων κινδύνου.
5. Την ενίσχυση της ετοιμότητας έναντι των καταστροφών σε όλα τα επίπεδα.

Πλαίσιο Σεντάι για Μείωση του Κινδύνου Καταστροφής (Sendai Framework for Disaster Risk Reduction/SFDRR) 2015-2030

Η 3η Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφής πραγματοποιήθηκε στο Sentai της Ιαπωνίας, στις 14 με 18 Μαρτίου 2015. Το πλαίσιο Sentai εγκρίθηκε στη συνέχεια από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ με το ψήφισμα A/RES/69/286 στις 3 Ιουνίου 2015 και θεωρείται ως ο διάδοχος του πλαισίου δράσης του Hyogo 2005-2015.

Το πλαίσιο Sentai έχει πεδίο εφαρμογής σε κινδύνους μικρής και μεγάλης κλίμακας που προκλήθηκαν από φυσικές ή ανθρωπογενείς δράσεις, καθώς και για τους περιβαλλοντικούς, τεχνολογικούς και βιολογικούς κινδύνους.

Αναμενόμενο αποτέλεσμα του πλαισίου είναι η σημαντική μείωση των καταστροφών και των απωλειών ζωής, των μέσων βιοπορισμού και της υγείας καθώς και στα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, περιουσιακά στοιχεία προσώπων, επιχειρήσεων, κοινοτήτων και χωρών.

Σκοπός του πλαισίου είναι η πρόληψη νέων και μείωση των υφιστάμενων κινδύνων καταστροφών μέσω της εφαρμογής ολοκληρωμένων και χωρίς αποκλεισμούς πολιτικών και θεσμικών μέτρων, που εμποδίζουν την έκθεση στον κίνδυνο και την ευπάθεια στην καταστροφή, την αύξηση της ετοιμότητας για απόκριση και αποκατάσταση και ενίσχυση της ανθεκτικότητας.

Στο SFDRR επιλέχθηκαν 7 (επτά) δείκτες-στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν και οι οποίοι πρέπει να αξιολογούνται σε εθνικό επίπεδο ως εξής.

1. Να μειωθεί σημαντικά η θνησιμότητα από παγκόσμιες καταστροφές μέχρι το 2030.
2. Να επιτευχθεί αντίστοιχη μείωση στον αριθμό των ατόμων που πλήττονται από καταστροφές.
3. Να μειωθούν οι οικονομικές απώλειες από καταστροφές σε σχέση με το παγκόσμιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) μέχρι το 2030.
4. Να επιτευχθεί ουσιαστική μείωση ζημιών από καταστροφές σε κρίσιμες υποδομές και βασικές υπηρεσίες, μεταξύ των οποίων υγειονομικές και εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις κτλ, μέσω της ανάπτυξης ανθεκτικότητας τους.
5. Να αυξηθεί ο αριθμός των χωρών με εθνικές και τοπικές στρατηγικές μείωσης του κινδύνου καταστροφών μέχρι το 2020.
6. Να υπάρχει ουσιαστική ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για τις αναπτυσσόμενες χώρες μέσω επαρκών και βιώσιμων υποστηρικτικών δράσεων συμπληρωματικών προς τις εθνικές τους ενέργειες για την υλοποίηση του εν λόγω πλαισίου.
7. Να επιτευχθεί ουσιαστική αύξηση της διαθεσιμότητας και της πρόσβασης σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης πολλαπλών κινδύνων

Όπως ζήτησε τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ η γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών για την Διεθνή Στρατηγική Μείωσης των Καταστροφών (UNISDR) λειτούργησε ως συντονιστικό όργανο στη Δεύτερη και Τρίτη παγκόσμια συνδιάσκεψη.

---

Α.Κ.

 

Ακολουθείστε μας στο FB: https://www.facebook.com/ppattikis/