Ασφαλιστική Κάλυψη και Αστική Ευθύνη των Εθελοντικών Οργανώσεων Πολιτικής Προστασίας

Με το Ν. 3013/2002 (ΦΕΚ 102^Α) περί Πολιτικής Προστασίας θεσμοθετήθηκε το Σύστημα Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας.

Με τις διατάξεις του νόμου αυτού προβλεπόταν η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την ασφαλιστική κάλυψη  των εθελοντών πολιτικής προστασίας, η οποία ουδέποτε εκδόθηκε.

Με το Ν. 4249/2014 άρθρο 118, ρυθμίζονται εκ νέου θέματα που αφορούν τους Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας, μεταξύ των οποίων και η ασφαλιστική τους κάλυψη. Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής:

«Ασφαλιστική κάλυψη και αστική ευθύνη Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας

1. Σε περίπτωση ατυχήματος κατά την εκπλήρωση της αποστολής τους, οι Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας καλύπτονται από το δικό τους ασφαλιστικό φορέα, το δε ατύχημα θεωρείται ότι έλαβε χώρα στο πλαίσιο της κύριας απασχόλησής τους, εξαιτίας αυτής και γι’ αυτήν, βεβαιώνεται δε και ρυθμίζεται με βάση τις διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά για τον ασφαλιστικό φορέα της κύριας απασχόλησής τους και τις διατάξεις του παρόντος για την απόδειξη της επιχειρησιακής ένταξης και της πραγματικής άσκησης των καθηκόντων του Εθελοντή και καθενός από τα μέλη των Εθελοντικών Οργανώσεων για τα οποία υπάρχει σχετικό αίτημα κινητοποίησης και εντολή επιχειρησιακής εμπλοκής σύμφωνα με το άρθρο 14Δ του παρόντος. Με απόφαση του Υπουργού Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη ρυθμίζεται κάθε άλλο ζήτημα εφαρμογής του παρόντος άρθρου.

Με δαπάνη του Δημοσίου παρέχεται νοσοκομειακή και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας, οι οποίοι είναι ανασφάλιστοι και νοσηλεύονται εξαιτίας τραυματισμού ή άλλου ατυχήματος που προκλήθηκε κατά την άσκηση των εθελοντικών καθηκόντων τους, εφόσον αποδειχθεί κατά τα ανωτέρω η επιχειρησιακή τους ένταξη, η πραγματική άσκηση των καθηκόντων τους και η ύπαρξη εντολής για επιχειρησιακή τους εμπλοκή. Οι ανωτέρω Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας νοσηλεύονται υπό τις ίδιες συνθήκες, που ισχύουν και για το προσωπικό του φορέα που τους ενέταξε επιχειρησιακά. Για τους Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας που τραυματίστηκαν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και, εξαιτίας του τραυματισμού αυτού, απαιτείται μακροχρόνια θεραπεία ή έχει προκληθεί μερική ή ολική αναπηρία, ισχύουν τα προβλεπόμενα για το προσωπικό του φορέα που τους ενέταξε επιχειρησιακά. Οι παραπάνω δαπάνες καλύπτονται από πιστώσεις που εγγράφονται για το σκοπό αυτόν στον προϋπολογισμό εξόδων του Υπουργείου Υγείας.»

Στο άρθρο 119 του ιδίου νόμου (όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 49 του Ν. 4407/2016)  προβλέπεται ότι οι Εθελοντικές Οργανώσεις Πολιτικής Προστασίας παραμένουν στο καθεστώς που ίσχυε έως την έναρξη του Ν. 4249/2014 έως ότου προβούν στις διαδικασίες πιστοποίησης και ένταξης στο οικείο Μητρώο Εθελοντών κατά τις διατάξεις που ο νόμος θέτει.

Το χρονικό διάστημα παραμονής στο προϋφιστάμενο καθεστώς δεν μπορεί να υπερβεί τα δύο (2) έτη από την έναρξη υλοποίησης των εκπαιδεύσεων των εθελοντών πολιτικής προστασίας μέσω της Εθνικής Σχολής Πολιτικής Προστασίας (ΕΣΠΟΠ).

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η ΕΣΠΟΠ δεν έχει ακόμη ιδρυθεί και προκειμένου να παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη στους Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους με την Αρ. Γνμ 185/2015, κατά πλειοψηφία γνωμοδότησε ότι η διάταξη του άρθρου 118 του Ν 4249/2014 έχει άμεση νομική ισχύ για τους ήδη ενταγμένους εθελοντές, ως προς την ασφαλιστική κάλυψη και την αστική ευθύνη αυτών.

Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασία με έγγραφό της, παρείχε συγκεκριμένες διευκρινήσεις που αφορούν την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης για την ασφαλιστική κάλυψη των Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας. Συγκεκριμένα αναφέρονται τα εξής:

• Σε περίπτωση ατυχήματος κατά την εκπλήρωση της αποστολής τους οι εθελοντές πολιτικής προστασίας καλύπτονται από το δικό τους ασφαλιστικό φορέα, το δε ατύχημα θεωρείται ότι έλαβε χώρα στο πλαίσιο της κύριας απασχόλησής τους, εξαιτίας αυτής και γι αυτήν, βεβαιώνεται δε και ρυθμίζεται με βάση τις διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά για τον ασφαλιστικό φορέα της κύριας απασχόλησής τους 
•  Οι ανασφάλιστοι εθελοντές πολιτικής προστασίας διατηρούν το δικαίωμα πρόσβασης στο δημόσιο σύστημα υγείας με πλήρη νοσηλευτική, διαγνωστική και φαρμακευτική κάλυψη μόνο με την χρήση ΑΜΚΑ.
• Η ιδιότητα κάποιου ως μέλους εθελοντικής οργάνωσης βεβαιώνεται επί του παρόντος από τον πρόεδρο της ομάδας και το συμβάν βεβαιώνεται από την υπηρεσία που εμπλέκεται επιχειρησιακά σε αυτό, και η οποία έχει εντάξει επιχειρησιακά την εθελοντική ομάδα θέτοντας αυτήν υπό τις διαταγές της.
• Ως προς την αστική ευθύνη των εθελοντών πολιτικής προστασίας ισχύουν όσα ορίζονται και για την αστική ευθύνη των δημοσίων υπαλλήλων.

Από τα ανωτέρω σε ότι αφορά τους ανασφάλιστους Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας δεν προκύπτει με σαφήνεια η πλήρης εφαρμογή του Ν. 4249/2014 και ειδικότερα δεν διευκρινίζεται αν σε περίπτωση απώλειας ζωής ενός εθελοντή ή σε σοβαρό τραυματισμό που θα σήμαινε ολική ή μερική αναπηρία θα αποζημιωνόταν αυτός ή η οικογένειά του. Κατά αναλογία για τους ασφαλισμένους δεν προκύπτει η δέσμευση του ασφαλιστικού τους φορέα από κάποια ρητή διάταξη νόμου.  

Επίσης, η απόφαση του ΝΣΚ αναφέρεται στους ήδη ενταγμένους εθελοντές, επομένως δεν προκύπτει με σαφήνεια τι ισχύει για τους νέους εθελοντές (ανασφάλιστους ή μη). 

Δείτε το σχετικό έγγραφο της ΓΓΠΠ εδώ: ΓΓΠΠ 2192/2017/2018